Horlamayı, nefes alıp verme sırasında boğazdan geçen havanın gevşemiş dokulardan geçerken çıkardığı at sesine benzer ses oluşturur. Hemen hemen herkes bugün ya da yarın horlar, fakat bazı insanlarda bu durum kronik bir problemdir. Bazen de ciddi bir hastalığın göstergesi olabilir.
Uyku apnesinde havayolu kısa süreliğine tamamen ya da tama yakın tıkanır, bu durum hastanın uykuda nefes alıp vermesinde en az 10 sn kesintiye yol açar ve gecede yüzlerce kez kesinti olabilir. Özellikle de kalp ve damar hastalıkları başta olmak üzere birçok ciddi sağlık problemlerine yol açan bu ciddi hastalığın erkeklerin %25’ini, kadınların ise 10’ununu etkilediği tahmin edilir.
Horluyor olmam sağlık durumumu etkiler mi?
Genelde horlama ciddi bir sağlık probleminin göstergesi değildir, ancak bazen sleep apne (uykuda nefesin durması) gibi ciddi bir uyku rahatsızlığının belirtisi olabilir. Ayrıca çıkarılan ses eşin ya da yatak arkadaşının uykusunu bölebilir. Yatak arkadaşında ciddi uykusuzluk problemlerine yol açabilir.
Neler horlamaya yol açar?
Horlama ve uykuda nefes durması olan hastalarda en sık görülen patolojik durumlar; septum deviasyonu, uzun küçük dil, yüksek dil kökü ve lateralden daralmış yutak yapısıdır. Çocuklarda ise bademcik ve genizetinin hipertrofisi en sık sebeptir.
- Septum deviasyonu veya konka hipertrofisi
- Yüzdeki düzensiz şekilli kemikler
- Tonsillerin ve adenoidlerin hipertrofisi
- Alkol kullanımı
- Antihistaminik ve uyku ilaçları kullanımı
- Büyük dil kökü veya nadiren küçük ağız büyük dil
- Aşırı konjesyon alerji veya enfeksiyona bağlı
- Aşırı kilo
- Ağız içerisinde hipertrofik yapılar (özellikle uvula ve yumuşak damak)
Uyku apnesinin belirti ve bulguları nelerdir?
Erişkin: Çocuk:
Sıkı horlama horlama
Tanıklı apne hiperaktivite
Gün içi aşırı uyku hali agrezyon ve davranış
Ağızdan salya akması ve kuruluk bozukluğu
Gece terlemesi sık enfeksiyon ve öksürük
Diş gıcırdatma
Uykuda dinlenememe
Uykuda sık uyanma atakları
Konsantrasyon azlığı
Gastroözefageal reflü
Kişilik değişikliği
Yüksek kan basıncı
Hafıza kaybı
Gece sık idrar çıkma
Sabah başağrısı
iktidarsızlık
Uyku apnesi tanısı nasıl konur?
Hayati bulguların da kaydedildiği tam bir fizik muayene, kilo ve boyun kalınlığının ölçümü uyku apnesi olan her hastaya yapılmalıdır. Klinik ve fiberoptik endoskopik muayene bu hastaların değerlendirilmesinde kritiktir. Ek olarak, horlama ve uyku apnesi olan hastaların anatomik yapılarının dinamik değerlendirilmesinde uyku endoskopisi önemli bir yer tutar. Ayrıca Radyolojik tetkikler, sefalometre, BT, MR gibi görüntüleme yöntemleri anatomik yapılardaki farklılıkları ortaya koyar. Uyku apnesinin tanısında kullanılan altın standard test klinik uyku testidir (Polisomnografi).
Horlama ve uyku apnesi nasıl tedavi edilir?
Horlama ve uykuda nefes durması hastalıkları tedavi edilebilir.
Uyku apneli hastaların tedavi seçiminde aşağıda belirtilen faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. ; 1) hastalığın şiddeti 2) hastanın anatomisi 3) hastanın istekleri 4) eşlik eden hastalıklar
Hastalık Şiddeti
Hafif (5<AHI<15)
Şikayet yok
Davranış değişikliği
Şikayetler mevcut
Davranış değişikliği
Diş apareylerini değerlendir
PAP değerlendir
Cerrahiyi değerlendir
Orta (15<AHI<30)
Şikayet yok
Davranış değişikliği
Diş apareylerini değerlendir
PAP değerlendir
Cerrahiyi değerlendir
Şikayetler mevcut
Davranış değişikliği
PAP
PAP başarısızlığında cerrahi tedavi
Diş apareylerini değerlendir
Şiddetli (AHI>30)
Şikayetler var veya yok
Davranış değişikliği (tek başına yeterli olmaz)
PAP
PAP başarısızlığında cerrahi tedavi
Davranış değişiklikleri nelerdir (hayatstili değişiklikleri)?
- Uyku pozisyon terapisi
Sırt üstü yatmak yerine yan veya yüzü koyun yatılması
- Kilo verilmesi
Havayolunu daraltan doku kütlesinin azalmasına sebep olur
- Sedatiflerden ve alkolden uzak durulması
Uyku sırasında kas tonusunun azalmasına sebep olan alkol ve sakinleştiricilerden uzak durulması tedavide önemli yer tutar.
Horlama ve uyku apnesi tedavisinde kullanılan cerrahi yöntemler nelerdir?
Hem başarıyı artırmak hem de cerrahi sonrası istenmeyen durumları minimale indirmek için cerrahi için hastanın secimi ve uygun izlem hayati önem haizdir.
Tıkanıklığın Yerine göre Uygulanan Cerrahi Teknikler:
BURUN
- Septoplastİ
- Konka hipertrofisine radyofrekans
AĞIZ BOŞLUĞU
- Tonsillektomi (Bademciklerin alınması)
- Uvulopalatofarengoplasti (yumuşak damağı öne çekip yukarı asmak)
- Yumuşak damak/dil köküne radyofrekans
- Koblasyon teknolojisi ile dil kökünü küçültmek
İSKELET ÇATIYA YÖNELİK
- Maksillomandibüler ilerletme (alt ve üst çeneyi öne çekmek)